BAP၊ ဘာသာပြန်။

နီပေါလူငယ်များက တနင်္လာနေ့ ခတ္တမန္ဒူ၌ ကြီးမားသည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲတစ်ရပ်ကို ဦးဆောင်ခဲ့ကြပြီး ယင်းအတွက် ကျည်ထိမှန်မှု၊ အသက်ဆုံးရှုံးမှုတို့ဖြင့် ပေးဆပ်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

 

ခတ္တမန္ဒူမြို့လယ်ရှိ ဆေးရုံတစ်ရုံတွင် လူနာအမည်များ စာရင်းပြုစုရေးသားထားသည့် whiteboard က ဆိုးရွားစွာ အဆုံးသတ်ခဲ့သည့် ဆန္ဒပြပွဲအကြောင်းကို ဖော်ပြနေသည်။ အမည်တစ်ခုစီ၏ဘေးတွင် အသက်အရွယ် ၁၈၊ ၂၂၊ ၂၀၊ ၁၈၊ ၂၃ စသည်ဖြင့် ရေးသားထားသည်။ စာရင်းမှာ မပြီးဆုံးသေးချေ။

 

ခတ္တမန္ဒူတွင် ရဲတပ်ဖွဲ့က ဆန္ဒပြသူများကို တနင်္လာနေ့က သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်မှုကြောင့် နီပေါလူငယ် အမြောက်အမြားမှာ ရရှိခဲ့သော သေနတ်ဒဏ်ရာများနှင့် အခြားဒဏ်ရာများကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ နံနက်အထိ ဆေးကုသမှု ခံယူနေဆဲဖြစ်သည်။

 

ဤလူငယ်များမှာ အစိုးရ၏ အဂတိလိုက်စားမှု၊ ဆွေမျိုးကောင်းစားရေးဝါဒနှင့် လူမှုကွန်ရက်များကို ပိတ်ပင်မှုတို့ကို ဆန့်ကျင်သည့် လူထုဆန္ဒပြပွဲကို ဦးဆောင်ခဲ့သည့် နီပေါမျိုးဆက်သစ်လူငယ်(Gen Z) များ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤဆန္ဒပြပွဲအတွက် ကျည်သင့်ဒဏ်ရာများဖြင့် ပေးဆပ်ခဲ့ရပြီး အချို့မှာ အသက်ပင် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ထောင်နှင့်ချီသည့် လူများ ဒဏ်ရာရခဲ့ကြပြီး အနည်းဆုံး ၂၂ ဦး သေဆုံးခဲ့ သည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။

 

အသက် ၁၈ နှစ်အရွယ် ကောလိပ်ကျောင်းသား Saurav (အမည်ကို ပြောင်းလဲထား) က သူသည် ဆန္ဒပြပွဲတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ရန် စိတ်လှုပ်ရှားခဲ့ကြောင်း ဆေးရုံခုတင်ပေါ်မှ ပြောကြားခဲ့သည်။ “နိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လာရင် လှုံ့ဆော်မှုဆိုတာ မလိုအပ်ပါဘူး။ နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျိုးအတွက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံကို ရောင်းစားနေကြတာပါ။ ဒါ မဖြစ်သင့်ဘူး။” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

 

တနင်္လာနေ့တွင် ခတ္တမန္ဒူရှိ ပါလီမန်အဆောက်အအုံအပြင်ဘက်၌ စုရုံးခဲ့ကြသည့် လူအုပ်ကြီးကို ရဲတပ်ဖွဲ့က သေနတ်နှင့်မပစ်မီ အကြမ်းဖက်မှုများဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထိုအကြမ်းဖက်မှုများကို ၎င်းတို့၏ အဂတိလိုက်စားမှု ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့များက လုပ်ဆောင်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ ပြင်ပအဖွဲ့များက လှုံ့ဆော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း Saurav က အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။

 

သေနတ်ပစ်ခတ်မှု စတင်ချိန်တွင် Saurav ရှေ့တွင် ရပ်နေသော ဆန္ဒပြသူတစ်ဦး ရင်ဘတ်ကို ကျည်ဆန် ထိမှန်၍ အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာတွင်ပင် သေဆုံးသွားခဲ့သည်ဟု သူက ပြောသည်။ ကျည်စများ သူ၏ လက်ကို ထိမှန်ခဲ့သည်။ “ကျွန်တော် နာလို့ အော်နေတုန်းမှာ သူငယ်ချင်းတွေက ဒီဆေးရုံကို ခေါ်လာ ခဲ့တယ်။ ီလိုလုပ်ဖို့ လုံးဝ မလိုအပ်တဲ့ အရာပါ။ လူသတ်တာက လူသားမဆန်ဘူးလို့ ကျွန်တော် ထင်တယ်။ ရွံစရာကောင်းတယ်။” ဟု သူက ပြောသည်။

 

အင်္ဂါနေ့မွန်းလွဲပိုင်းတွင် ဝန်ကြီးချုပ် KP Sharma Oli သည် ရာထူးမှနုတ်ထွက်ခဲ့ပြီး ထောင်နှင့်ချီသော နီပေါလူမျိုးများသည် သူ၏နုတ်ထွက်မှုကို ဂုဏ်ပြုရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ဒေါသကို ဖော်ပြရန် လမ်းမများပေါ်သို့ တပြိုင်နက် ထွက်လာခဲ့ကြသည်။

 

ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်နေသည့် အစိုးရ၏ အဂတိလိုက်စားမှုများ အဆုံးသတ်ပြီဟု လူအများအပြား၏ ထင်မြင်မှုကြောင့် ပျော်ရွှင်သည့်စိတ်ခံစားမှုများ၊ ယခင်နေ့က ဆန္ဒပြသူများ သေဆုံးခဲ့မှုအပေါ် ပြင်းထန်သော မကျေနပ်မှုသည့် စိတ်ခံစားမှုများ အစကနဦးတွင် ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

 

လွန်ခဲ့သည့် ၁၀ နှစ်တာကာလအတွင်း နီပေါနိုင်ငံကို သက်ကြီးခေါင်းဆောင်သုံးဦးဖြစ်သည့် Oli၊ Sher Bahadur Deuba၊ Pushpa Kamal Dahal တို့ကသာ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးများကို အလှည့်ကျတာဝန်ယူ အုပ်ချုပ်နေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ သုံးဦးသားက နိုင်ငံကို ၁၂ ကြိမ် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။

 

ဆန္ဒပြမှုများဖြစ်ပွားခဲ့ရခြင်းမှာ ပြီးခဲ့သည့်ရက်သတ္တပတ်က အစိုးရ၏ လူမှုကွန်ရက်ဒါဇင်နှင့်ချီသော site များကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည့်အတွက်ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သော်လည်း အဂတိလိုက်စားပြီး ကိုယ်ကျိုးရှာသူများဟု လူအများက ယူဆသည့် နိုင်ငံရေးသမားများအပေါ် နှစ်ပေါင်းများစွာ စိတ်ပျက်ဒေါသထွက်မှုများမှ အခြေ တည်လာခြင်းဖြစ်သည်။

 

ညနေ ၄ နာရီခန့်တွင် မြို့လယ်ခေါင်သို့ ဦးတည်သည့် လမ်းမကြီးများပေါ်၌ ဆန္ဒပြသူများဖြင့် ပြည့်နှက်နေပြီး အများစုမှာ ဆိုင်ကယ်များစီးကာ အစိုးရ၏ ညမထွက်ရအမိန့်ကို ဆန့်ကျင်၍ ကြွေးကြော် သံများ ဟစ်အော်ခြင်းနှင့် နီပေါအလံများကို ဝှေ့ယမ်းခဲ့ကြသည်။ များစွာသော လူများက လမ်းများ တစ်လျှောက် တန်းစီကာ သမိုင်းဝင်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဟု မှတ်ယူခံစား၍ အဆိုပါအချိန်အခါကို ဗီဒီယိုနှင့် selfie ဓာတ်ပုံများ ရိုက်ကူးခဲ့ကြသည်။

 

နံရံများနှင့် တီရှပ်များပေါ်တွင် လက်ရေးဖြင့် Oliကို သတ်ပစ်ရန် ရေးသားထားသော ဆိုင်းဘုတ်များကို တွေ့နိုင်ပြီး အများစု၏ဒေါသက Oli ကို ဦးတည်နေခဲ့သည်။ “သူက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လူငယ်တွေကို သတ်ခဲ့တယ်။ သူ သေသင့်တယ်” ဟု တစ်ဦးက ပြောသည်။

 

 နေ့တာကုန်ဆုံးချိန်တွင် ဖျက်ဆီးမှုအတိုင်းအတာကြီးမားမှုက နီပေါနိုင်ငံသားအများအပြားကို တုန်လှုပ် စေခဲ့သည်။ လက်စားချေလိုသည့်အဖွဲ့များနှင့် အကြမ်းဖက်သဘောထားရှိသူများက ဤတော်လှန် လှုပ်ရှားမှုကို ပုံဖျက်ယိုယွင်းစေခဲ့ပြီဟု ယူဆကာ တုန်လှုပ်သွားကြသည်

 

လူအုပ်စု၏ အာရုံသည် အစိုးရဝန်ကြီးဌာနများပါဝင်သော Singha Durbar အဆောက်အအုံ ပေါ်တွင် ကျရောက်ခဲ့ကာ ယင်းကို ဖောက်ထွင်းဝင်ရောက်၍ အဆောက်အအုံနေရာ အများစုကို မီးရှို့ခဲ့ကြသည်။ လူတစ်စုက ရဲကားတစ်စီးကို ပင်မ ဝင်ထွက်ပေါက်မှ မောင်းထုတ်လာခဲ့ပြီး ကားခေါင်မိုးပေါ်တွင် အောင်ပွဲ ခံနေသော ဆန္ဒပြသူ ဒါဇင်နှင့်ချီ၍ ပါရှိသည်။ လူငယ်သုံးဦးက အဆောက်အအုံ၏ အလှဆင်ထားသော ဝင်ပေါက်ဂိတ်ပေါ်သို့ တက်ရော်၍ အမျိုးသားအလံကို ဝှေ့ယမ်းခဲ့သည်။ မြေပြင်တွင် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က နိုင်ငံတော်သီချင်းကို အားရပါးရ သီဆိုခဲ့ကြသည်။ စစ်သားအနည်းငယ်က ဘေးတွင် ရပ်ကြည့်နေခဲ့ ကြသော်လည်း ဝင်ရောက်ဟန့်တားမှု အနည်းငယ်သာပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ရဲတပ်ဖွဲ့၏ အရိပ်အယောင်ကို မတွေ့ရပေ။

 

ထူထပ်ပြီး အနံ့ဆိုးသည့် မီးခိုးများက လမ်းမများတစ်လျှောက် မြို့တစ်မြို့လုံးကို ဖုံးလွှမ်းလာပြီး ဆန္ဒပြသူ အချို့သည် မီးလောင်နေသောအဆောက်အအုံများမှ စာရွက်စာတမ်းများ၊ ရုံးသုံးကုလားထိုင်များနှင့် ကွန်ပျူတာမော်နီတာများကို သယ်ဆောင်လာခဲ့ကြသည်။

 

“ဒါ တော်လှန်ရေးပဲ။ ဒါက အဂတိလိုက်စားမှုရဲ့ အဆုံးသတ်ပဲ။ အခု ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အလှည့်ပဲ။” ဟု အင်္ဂါနေ့က ခတ္တမန္ဒူတွင် ဝန်ကြီးချုပ်နုတ်ထွက်မှုကို အောင်ပွဲခံနေသည့် နီပေါလူငယ် Sujan Dahal က ပြောသည်။ “အစိုးရက အရမ်း အဂတိလိုက်စားတယ်။ သူတို့ဟာ ငွေကို သူတို့ဘဝတွေ တိုးတက်အောင် သုံးစွဲခဲ့ပြီး သာမန်ပြည်သူတွေရဲ့ ဘဝတွေမှာ ဘာပြောင်းလဲမှုမှ မရှိခဲ့ဘူး” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

 

နေ့တာကုန်ဆုံးချိန်တွင် ဖျက်ဆီးမှုအတိုင်းအတာကြီးမားမှုက နီပေါနိုင်ငံသားအများအပြားကို တုန်လှုပ် စေခဲ့သည်။ လက်စားချေလိုသည့်အဖွဲ့များနှင့် အကြမ်းဖက်သဘောထားရှိသူများက ဤတော်လှန် လှုပ်ရှားမှုကို ပုံဖျက်ယိုယွင်းစေခဲ့ပြီဟု ယူဆကာ တုန်လှုပ်သွားကြသည်။

 

“ကျွန်တော် စိတ်ထဲမှာ မကောင်းဘူး။ ဒါက ကျွန်တော်တို့အတွက် မကောင်းဘူး” ဟု အမည် မဖော်လိုသည့် လူငယ်တစ်ဦးက ပြောသည်။ အစိုးရဝန်ကြီးဌာနများနှင့် နေအိမ်များအပြင် ဇိမ်ခံဟိုတယ် နှင့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော ပုဂ္ဂလိကကျောင်းအပါအဝင် အခြားသော အဆောက်အဦဒါဇင်နှင့်ချီ၍ မြို့အနှံ့ မီးရှို့ခံခဲ့ရသည်။

 

ဆန္ဒပြအဖွဲ့များက တစ်နေ့တာလုံး စစ်တပ်စခန်း၏ ဝင်ပေါက်အပါအဝင် အချို့နေရာများကို ကာကွယ်ရန် လက်ချင်းချိတ်ထားသည့်ကွင်းဆက်များ ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ “ကျွန်တော်တို့က စစ်တပ်ကို ကာကွယ်နေ တာပါ။ ကျွန်တော်တို့က စစ်တပ်ကို ဆန့်ကျင်တာ မဟုတ်ဘူး။ ကျွန်တော်တို့က အစိုးရကို ဆန့်ကျင်နေ တာ။ အဂတိလိုက်စားမှုကို ဆန့်ကျင်နေတာ။ သူတို့က လူမှုကွန်ရက်ကို ပိတ်ပင်ပြီး ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အသံတွေကို ပိတ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာ။ ဒီနေ့ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ပြီ။ ဒါက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အောင်ပွဲပဲ။ Oli နုတ်ထွက်ပြီ။” ဟု အသက် ၂၀ အရွယ်ရှိ Sajad Ansari က ပြောကြားခဲ့သည်။

 

ဗုဒ္ဓဟူးနေ့နံနက်တွင် ခတ္တမန္ဒူ၏ အုပ်ချုပ်ရေးအချက်အချာနေရာသည် ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်ခံရသည့် အခြေအနေနှင့် ဆင်တူနေခဲ့သည်။ မီးလောင်ထားသော အဆောက်အအုံများသည် မိုးဖွဲဖွဲကျနေသည့် ကြား၌ မီးခိုးများ ဆက်လက်ထွက်နေခဲ့သည်။ မီးလောင်ကျွမ်းထားသော ကားများနှင့် ဆိုင်ကယ်များက လမ်းများပေါ်တွင် ပြန့်ကျဲနေခဲ့သည်။ မြို့ပေါ်တွင် မီးခိုးလုံးများ ဆက်လက်ထွက်ပေါ်နေခဲ့သည်။

 

ယခုအခါ အဓိကကျသော လမ်းဆုံလမ်းခွများတွင် စစ်သားများ ချထား၍ တင်းကျပ်သော ညမထွက်ရ အမိန့်ကို ချမှတ်ထားသောကြောင့် မြို့တော်သည် လုံးဝနီးပါး ပိတ်ဆို့ထားသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနေသည်။ အနာဂတ်အစိုးရသည် မည်သည့်ပုံစံဖြစ်လာမည်ကို ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပေ။

 

Saurav သည် သူ၏ဒဏ်ရာများ ကုသနေရင်း အများနည်းတူ မရေရာမှုများ ခံစားနေသည့်တိုင် အကောင်းမြင်နေဆဲဖြစ်သည်။ “မှန်ကန်တဲ့သူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ အာဏာရှိရင် နီပေါက တိုးတက်လာမှာ သေချာတယ်။” ဟု သူက ဆိုသည်။ “ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လူငယ်မျိုးဆက်ဟာ အလွန် အစွမ်းအစ ရှိတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ကိုယ့် လောအတွက်မလုပ်ဘူး။ နိုင်ငံရဲ့ ကောင်းကျိုးကိုပဲ စဉ်းစားတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

 

ကိုးကား - The Guardian

 

ပုံစာ -တနင်္လာနေ့က ခတ္တမန္ဒူရှိ ပါလီမန်အပြင်ဘက်တွင် ဆန္ဒပြနေကြသည့် လူငယ်များ။ Photo - Prabin Ranabhat/AFP/Getty Images