BAP၊ ဘာသာပြန်။

 

နာဆာ(အမေရိကန် အမျိုးသား လေကြောင်း နှင့် အာကာသ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့) ၏ အကဲဖြတ်ဆန်းစစ်ချက် အသစ်အရ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း မျှော်လင့်မထားသည့် ပင်လယ်မျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှု ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အဓိက အကြောင်းတရားဖြစ်သည်ဟု တွေ့ရှိရသည်။

 

ကမ္ဘာ့ပင်လယ်မျက်နှာပြင်သည် ခန့်မှန်းထားခဲ့သည့် ၀.၁၇ လက်မနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင်၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၀.၂၃ လက်မ မြင့်တက်လာခဲ့သည်ဟု ဂြိုဟ်တုမှတ်တမ်းများက ဖော်ပြနေသည်။

 

“၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ ကျွန်တော်တို့ တွေ့မြင်ခဲ့ရတဲ့ မြင့်တက်မှုက ကျွန်တော်တို့ မျှော်မှန်းထားတာထက် မြင့်နေပါတယ်။” ဟု နာဆာNASA’s Jet Propulsion Laboratory မှ ပင်လယ်မျက်နှာပြင် သုတေသီ Josh Willis က ထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ "နှစ်တိုင်း အနည်းအကျဉ်းတော့ ကွဲပြားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သမုဒ္ဒရာ မျက်နှာပြင်တွေ မြင့်တက်လာနေတာ ထင်ရှားနေပါတယ်။ ပြီးတော့ မြင့်တက်မှုနှုန်းကလည်း မြန်သည်ထက် မြန်လာနေပါတယ်။”

 

ခန့်မှန်းချက်နှင့် အမှန်တကယ် ပင်လယ်မျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှုတို့အကြား အဓိက ကွာခြားချက်မှာ အပူကြောင့် ကျယ်ပြန့်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည် (ပင်လယ်ရေများ ပူနွေးလာခြင်းကြောင့် ကျယ်ပြန့်နေရာယူလာခြင်းဖြစ်သည်) ဟု သုတေသီများက ဆိုသည်။

 

ပုံမှန်မဟုတ်သော ပင်လယ်ပြင် ပူနွေးမှု ပမာဏက ရေခေဲတောင်များကဲ့သို့သော ကုန်းမြေများပေါ်တွင် တည်ရှိသည့် ရေခဲများ အရည်ပျော်ခြင်းနှင့် ပေါင်းစပ်ကာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် ပင်လယ်ပြင် မျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှု ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်ဟု နာဆာက ဆိုသည်။

 

မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း ပင်လယ်ပြင် မျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှု၏ သုံးပုံနှစ်ပုံမှာ ရေခဲလွှာများ၊ ရေခဲတောင်များ အရေပျော်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး ကျန်သုံးပုံတစ်ပုံမှာ အပူကြောင့် ကျယ်ပြန့်ဆန့်ထွက်လာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု နာဆာက ပြောသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၎င်းတိုင်းတာချက်များ ပြောင်းပြန်ဖြစ်ကာ ပင်လယ်ရေ ကျယ်ပြန့်လာခြင်းကြောင့် သုံးပုံနှစ်ပုံမြင့်တက်လာရကာ ရေခဲများ အရေပျော်မှုကြောင့် သုံးပုံတစ်ပုံသို့ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။

 

“၂၀၂၄ ခုနှစ်က အပူဆုံး စံချိန်တင်နှစ် ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတွက် ကမ္ဘာဂြိုဟ်ရဲ့ ကျယ်ပြန့်လာနေတဲ့ သမုဒ္ဒရာတွေဟာလည်း ဆယ်စုနှစ် သုံးခုအတွင်း အမြင့်ဆုံးကို ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။” နာဆာမှ Physical oceanography programs နှင့် Integrated Earth System Observatory အကြီးအကဲ Nadya Vinogradova Shiffer က ပြောသည်။

 

နှစ်ပတ်လည် ပင်လယ်မျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှုနှုန်းသည် ဂြိုဟ်တုမှတ်တမ်းများ စတင်ရယူခဲ့သည့် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ စတင်ရေတွက်လျှင် နှစ်ဆကျော် မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ၄ လက်မအထိ မြင့်တက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု NASA က ဆိုသည်။

 

National Oceanic and Atmospheric Administration ၏ အဆိုအရ ပင်လယ်ပြင် မျက်နှာပြင်သည် ၁၈၈၀ နောက်ပိုင်း ၈ လက်မနှင့် ၉ လက်မ အကြား မြင့်တက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

 

လူသားတို့ကြောင့် မြင့်တက်ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် လက်ရှိကာလ ပင်လယ်မျက်နှာပြင် မြင့်တက်ရခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းရင်းဖြစ်သည်ဟု ရာသီဥတုသုတေသနများက ဖော်ပြနေသည်။

 

ပင်လယ်မျက်နှာပြင်မှ အပူများသည် ပိုမိုအေးမြသော ပင်လယ်တွင်း နက်ရှိုင်းသည့် ရေထုအတွင်းသို့ ဖြည်းညင်းစွာ သက်ဆင်းသွားနေသည်ဟု နာဆာက ဆိုသည်။ အယ်နီညိုဖြစ်စဉ်အတွင်း ရေပမာဏ အမြောက်အများ ရွှေ့လျားမှုကြောင့် အပူများ သမုဒ္ဒရာ အလွှာများကို ဖြတ်သန်း၍ ထောင်လိုက် ရွေ့လျားမှုကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

 

ကိုးကား - ABC News

ပုံစာ - ပင်လယ်ပြင် မျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှု ဂြိုဟ်တု မှတ်တမ်း (ပုံ - JPL-Caltech/NASA)

Burma Associated Press